تیونیگ یا همان اسپرت کردن ماشین
Tuning up یا همان اسپرت کردن خودرو یعنی اعمال تغییرات در اتومبیل برای بهینهسازی آن. روشی که
مهمترین نشانههای آن شتاب، سرعت و زیبایی است. شاید بتوان گفت اسپرت کردن با تاریخ اختراع
خودرو نزدیکی دارد. سالها قبل، جوانان فولکس قورباغهای را هم اسپرت میکردند و این یعنی نیاز
همیشگی بازار. این را هم فراموش نکنیم که اکثر مردها در هر گوشه این کره خاکی چند صباحی را با
عشق به اتومبیل و ویراژ سپری کردهاند و بر دیوار خاطراتشان حتما تابلویی از «لامبورگینی» و «فراری»
آویزان بوده است! موضوعی که در تولیدات اتومبیلهای داخلی ما به دست فراموشی سپرده شد و آن را
به سادگی به دست کارگاهها و مغازههای اسپرتینگ خیابانی انداخت. گروهی که هیچ سررشتهای در
استاندارد و ایمنی خودرو ندارند و آنچه چشمشان بپسندد اجرا میکنند. اسپرت کردن اتومبیلها امروزه
به صورت یک علم پیچیده و حساس در کشورهای پیشرفته دنبال میشود. اما در ایران تاکنون تنها 2
گروه خودروسازی گوشه چشمی به این قضیه انداختهاند؛ «ایرانخودرو» تنها به اسپرت کردن «پژو
۲۰۶» میپردازد و آن را با تیپ جوان پسند تولید میکند و «گروه بهمن» نیز «پاجرو» و «مزدا ۳۲۳» را با
اسپرت داخلی و خارجی و تقویت موتور تنها برای قشری خاص به بازار عرضه میکند.
کافی است این بار که چند ثانیهای پشت چراغ قرمز سر چهارراه معطل شدید نگاهی به اتومبیلهای دور
و برتان بیندازید تا به راحتی ببینید که تب تیونینگ و اسپرت کردن ماشین این روزها چقدر در جامعه فراگیر
شده است. شاید هم مثل من در بین دوستان و آشنایان افرادی را میشناسید که حتی قبل از خرید
خودرو میلیونها تومان برای نصب سیستم صوتی، تودوزی، تزئینات داخلی، تقویت موتور و... کنار
گذاشتهاند تا مثلا 50 یا 100 کیلومتر بر سرعت خودرو خود اضافه کنند (آن هم در خیابانهایی که حداکثر
سرعت مجاز در آنها از 70-80 کیلومتر در ساعت بیشتر نیست!) یا وقتی در شهر مشغول ویراژ دادن
هستند، چنان صدایی از ماشینشان خارج شود که روی کامیون و اتوبوس جماعت کم شود!!
اسپرتبازها (لقبی که این دسته به خود دادهاند) اکثرا جوانانی هستند که بین 20 تا 25 سال سن دارند و
بیشتر برای تفریح یا به اصطلاح رو کم کنی دوستان، چنین پولهایی را هزینه میکنند؛ طیف طبقاتی
خاصی هم ندارند و از همه قشری در میان آنها دیده میشود. هر کسی هم به وسع جیب خودش
سهمی از این هیجان میبرد؛ کسی که پیکان 58 دارد 500 هزار تومان هزینه میکند و آن که بچه پولدار
است تا 30 میلیون هم پای این تفریح میگذارد.
در کنار جنبههای روانی این قضیه برای جامعه و اینکه تب این هیجان ممکن است تا کجا ادامه پیدا کند،
میتوان از منظر مصرفزدگی نیز به آن نگریست و تاسف خورد که چرا چشم و همچشمی و
اسرافکاری و هزینههای سرسامآور و غالبا بیمورد، برای زیباتر جلوه دادن اتومبیل به نوعی ارزش در
جامعه ما تبدیل شده است.
اگر طالب شدید دستی به سر و گوش ماشین پدرتان! بکشید تا جلوی رفقا کم نیاورید، به فهرست
پیشنهادی زیر نگاهی بیندازید. بسیاری از قیمتهای زیر برای اکثر خودروها، چه داخلی یا خارجی یکسان
است. در ضمن حتما به این نکته توجه کنید که در انجام مراحل مختلف کار اسپرت کردن اتومبیل، اگر
چنانچه بیش از اندازه روی خودرو تغییراتی را اعمال کنید، گارانتی و خدمات پس از فروش شامل حال
آنها نخواهد شد. بعدا نگویید که نگفتیم:
تزئینات درون خودرو
* سیستم صوتی: در ایران حرف اول را میزند. شامل آمپلیفایر (تقویت کننده صدا)، ساببوفر، باند و
خازن است. این سیستمها براساس مارک و کیفیت، بین 400 هزار تا 5 میلیون تومان قیمت دارند.
* روکش: قیمتی بین 50 تا 500 هزار تومان دارد که خرج کردن بیش از 300 هزار تومان برای روکش کاملا
اشتباه است. روکش چرم بهترین نوع است.
* صندلی اسپرت: مارکهای شناخته شده Momo و Sparco تا 600 هزار تومان قیمت دارند.
* فرمان: فرمانهای اسپرت بین 45 تا 600 هزار تومان قیمت دارند.
* دسته دنده (لور دنده): قیمتی بین 8 تا 50 هزار تومان دارد.
* نشانگرهای جلو داشبورد: مدلهای تا 300 هزار تومان هم در بازار موجود است. نوع LED دار، بهترین
نوع است.
در آخر، میتوانید داشبورد، سینه خودرو و درها را همرنگ با روکشها کنید که این هم با قیمتی حدود
15 تا 150هزار تومان قابل انجام است.
تزئینات بیرون خودرو
* رینگ و لاستیک: قیمت رینگ و لاستیک در کمترین حالت ممکن 800 هزار تومان آب میخورد. برای
کیفیت بهتر باید تا حدود 4 میلیون تومان خرج کنید. استفاده از رینگ و لاستیک پهن به احتمال زیاد اتومبیل
را از گارانت خارج میکند.
* سان روف: سانروفهای برقی بین 300 تا 550 هزار تومان قیمت دارند.
* رکاب: نصب رکاب بین 30 تا 700 هزار تومان خرج دارد. تعویض سپر نیز بین 30 هزار تا 2 میلیون تومان
است.
* چراغ: تعویض کاسه چراغ هزینهای معادل 30 هزار تا 400 هزار تومان برای شما در برخواهد داشت.
البته بین 50 تا 150 هزار تومان هم میتوانید برای نصب چراغ زنون کنار بگذارید.
* رنگی کردن شیشهها: 8 تا 15 هزار تومان خرج دارد.
* آینه اسپرت بغل: قیمتشان از 13 هزار تومان شروع میشود و برای مدلهای الکترونیکی به 180 هزار
تومان هم میرسد.
* گذاشتن سر اگزوز یا تعویض انبار صدا: بین 9 تا 200 هزار تومان خرج دارد. معمولا از جنس آلیاژهای
کروم و نیکل است.
* هزینه فلاپکش: بین ۲۰ تا ۱۲۰ هزار تومان تخمین زده میشود. قیمت فلاپها آلمان و اتریش در بازار
نسبت به سایر مارکها گرانتر است و طبق معمول همیشه جنس چین با قیمت پایینتر در بازار فروخته
میشود.
تقویت موتور خودرو
* بستن فیلتر هوای اسپرت: بین 50 تا 300 هزار تومان قیمت دارد. البته ارزانها بیشتر صدای موتور را
زیبا میکنند. میتوانید از مارک KN تولید آلمان که دارای کیفیت بالایی است، استفاده کنید.
* گذاشتن سایکلون: حدود 30 تا 40 هزار تومان هزینه دارد. البته برای دسترسی به مکش بهتر معمولا از
یک جفت سایکلون استفاده میشود.
* نصب هدرز: خرید و نصب هدرز 250 هزار تومان و عوض کردن برنامه انژکتوری ECU 30 هزار تومان
هزینه دارد که گاهی تا 150 هزار تومان هم میرسد؛ البته برای ECU سوپر چیپسم (معروفترین تولید
کننده ECU). سیستم کامل اگزوز اسپرت ایتالیایی شامل هدرز، لولهها، مانیفولد و انباره هم یک میلیون و
400 هزار تومان قیمت دارد. در ضمن، این تغییرات اتومبیل را از گارانتی خارج میکند.
* نصب فنر لولهای اسپرت: سایز ۳۲ که معقولتر است؛ سایز ۳۰ تقریبا ارتفاع کمی دارد و سایز ۲۸
گلگیر چسبیده است. خریدن فنرلول اسپرت مبلغی حدود ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار تومان هزینه در بر خواهد
داشت.
برای تقویت تخصصی موتور تغییرات دیگری مثل کفتراشی سیلندر، تعویض گیربکس، سرسیلندر،
میلنگ، سوپاپها و... انجام میشود اما بهترین و کمخرجترین روش، تعویض کل موتور است. مثلا موتور
پراید را میتوان با موتورهای مزدا از نوع BP با حجم 1800 سیسی که با شاسی پراید همخوانی نزدیکی
دارد، عوض کرد. هزینه تعویض موتور و سیستم سوخترسانی برای پراید حدود 3 میلیون تومان میشود.
تیونینگ
شرکتهای تیونینگ به ۲ دسته تقسیم میشوند:
دسته اول بهطور تخصصی در زمینهای خاص فعالیت میکنند، مثلا شرکت Eibach در زمینه سیستم
تعلیق، Sebring در زمینه سیستم اگزوز، Hella در زمینه کیتهای آیرودینامیکی، KenWood در زمینه
سیستمهای صوتی و...
دسته دوم آنهایی که به تیونینگ کامل محصولات یک یا چند کمپانی مشغولاند و با استفاده از دانش
فنی کارشناسان خود، یک مدل را کاملا تغییر میدهند؛ از مشخصات ظاهری گرفته تا مشخصات فنی از
جمله سیستم تعلیق و انتقال نیرو و موتور و... که این نوع شرکتها به تیونرهای General معروفاند. در
ادامه به معرفی چند کمپانی متبحر از این دسته میپردازیم:
مرکز تیونینگ «هامان» یکی از پرآوازهترین تیونرهای دنیاست که همواره دستی به سر و گوش خیلی از
اتومبیلهای کمپانیهای معروف دنیا میکشد و غالبا آنها را به اعجوبههای متفاوتی بدل میکند که
قیمتهایشان مانند سرعت و قدرتشان سر به فلک میزند. هامان در حال حاضر از معدود تیونرهایی
است که دست به تیون و فیسلیفت طیف گستردهای از خودروهای لوکس و اسپرت میزند. آخرین
محصول هامان که تحسین همه را برانگیخت یک B.M.W سری 7 معروف به «تندر» میباشد.
این کمپانی فعالیت خود را از سال 2002 در سایه حمایتهای «بنز» آغاز کرد و با تولید
Brabus mercedes benz k8 به جمع شرکتهای تیونینگ پیوست. چندین سال تنها به تیونینگ محصولات
بنز میپرداخت اما جدیدا مدلهایی را از «فراری» و «تسلا» هم تیونینگ کرده است. طرح 2 پروژکتور
دایرهای کوچک و در کنار هم از طرحهای معروف «باراباس» است. شرایط برای ماشینهای باراباس
متفاوت از دیگر کمپانیهاست زیرا باراباس همه کار برای ماشین شما انجام میدهد؛ از تودوزی صندلی
ماشین و فرمان و... گرفته تا تقویت موتور و نصب سپرهای اسپرت و رینگهای مختلف. به باراباس لقب
مادر غولهای صنعت اتومبیل را هم دادهاند؛ شاید به این دلیل که در هر مدل نوآوری و فناوری پیشرفته
و جدیدی را ارائه داده است.
آخرین محصول باراباس، Brabus EV12 مدل 1010 معروف به «بارن سیاه پوش» است که با 800 اسب
بخار قدرت و حداکثر سرعت 380 کیلومتر بر ساعت، خود یک شاهکار مهندسی محسوب میشود. از این
اتومبیل تنها 10 عدد تولید خواهد شد.
«فراتر از سنت، فراتر از مسابقه»؛ این شعار همیشگی کمپانی «منصوری» است؛ یکی از بزرگترین
کمپانیهای تیونینگ و طراحی پلتفرم در دنیا که توسط یک ایرانی تاسیس و اداره میشود. کوروش
منصوری، 48 ساله و متولد چالوس است. در انگلستان و آلمان تحصیل کرده و اکنون در آلمان و چک به
تیونینگ میپردازد. تخصص منصوری در زمینههای تقویت موتور، بهبود آیرودینامیک، به کارگیری رینگهای
آلیاژی سبک وزن و ایجاد تغییر در داخل اتاق با استفاده از لوازم دستساز است. بهعلاوه مرکز تیونینگ
منصوری برای دستیابی به بهترین هندلینگ، ایجاد تغییر را در مجموعه تعلیق هم در دستور کار خود
قرار داده است. او همچنین موسس کمپانی Mp design است که از بهترین تولید کنندگان قطعات اسپرت
در دنیا محسوب میشود. این شرکت تا به حال انواع زیادی را از اتومبیلها تیون کرده است، از جمله بنز،
پورشه، بیامو، بنتلی، استون مارتین، اما شاهکار کمپانی منصوری تیونینگ موتور و بدنه خودرویی است
که هیچ کمپانی دیگری جرات نزدیک شدن را به آن نداشته است؛ یعنی «بوگاتی ویرون» افسانهای.
منصوری توانسته قدرت این ابر اتومبیل را به هزار و 100 اسب بخار افزایش دهد.
یکی از روشهای متداول تقویت موتور در ایران، نصب «نیترواکساید» است؛ اما این سوخت چیست؟
نیترواکساید به دلیل ویژگیهای شیمیایی خاصی که دارد، افزودنی سوختی بسیار جالبی است. این
سوخت بسیار قوی است و هنگام تزریق به موتور، سرعت و شتاب مهلکی را بهوجود میآورد. زمانی که
موتور در حال کار است، حرارت کافی برای تجزیه این ترکیب در آن تولید میشود. حرارت ناشی از
احتراق، اکسیژن این ترکیب را آزاد و آن را به مخلوط سوخت و هوا اضافه میکند. در حقیقت مقداری
اکسیژن به خوراک موتور اضافه میشود. زمانی که سوخت نیترو را در کپسول ویژه آن ذخیره میکنیم،
به شکل مایع است. با تزریق آن توسط انژکتور، به سرعت از حالت مایع به گاز در میآید. تغییر شکل از
مایع به گاز دمای سیلندر را به طور قابل ملاحظهای پایین میآورد. کاهش دما سبب ورود سوخت
متراکمتر و خنکتر به موتور میشود. بنابراین، آنچه بسیاری در آرزویش بودند حاصل میشود، «موتور
خنکتر، سوخت ورودی متراکمتر و اکسیژن بیشتر». دستگاههای تزریق نیتروی بسیاری در بازار وجود
دارند. یکی از اشکال متداول آنها بین کاربراتور و مانیفولد ورودی سوخت نصب میشود و در این محل
سوخت نیترو را تزریق میکند. نوع دیگر، سیستمی است که از طریق لولههای مجزا، نیترو را از مخزن
آن، به گذرهای مانیفولد ورودی میپاشد. با افزایش میزان ورود نیترواکساید، حجم ورود بنزین نیز باید
افزایش یابد. بنابراین باید کل سیستم سوخت رسانی که شامل پمپ سوخت و شلنگهای آن است، با
نوع ضخیمتر و حجیمتر جایگزین شود. در دورهای پایین موتور، سوپاپ بنزین مدت زمان بیشتری باز
میماند، به این دلیل، در دورهای پایین میزان ورودی نیترواکساید به درون موتور بیشتر از دورهای
بالاست. این امر باعث ایجاد مشکلات جدی میشود. پدیده احتراق مخرب یکی از این مشکلات است که
در دورهای پایین اتفاق میافتد. به همین دلیل سازندگان سیستمهای نیترواکساید همواره تاکید میکنند
که مدار سیستم را در دورهای متوسط و بالا روشن کنید.
نظرات شما عزیزان: